งานเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวง

ความเป็นมา

               กรมทางหลวงรับผิดชอบและดูแลทางหลวงแผ่นดินทั่วประเทศกว่า 50,000 กิโลเมตร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเส้นทางสายหลักเชื่อมโยงการเดินทางระหว่างภาค และระหว่างจังหวัด บางสายทางมีความชำรุดเสียหายมากเกินกว่าที่จะดูแลรักษาสภาพทางให้ใช้งานได้ดี และมีความจำเป็นเร่งด่วนต้องดำเนินการบูรณะก่อสร้างปรับปรุงแก้ไขใหม่เพื่อให้การเดินทางเป็นไปอย่างราบรื่นและสะดวกปลอดภัย แต่หากต้องรอเสนอของบประมาณเพื่อบรรจุเป็นโครงการใหญ่ต้องใช้ระยะเวลามาก เนื่องจากมีขั้นตอนหลายขั้นตอนตั้งแต่การสำรวจออกแบบ และเสนอของบประมาณค่าก่อสร้าง ซึ่งไม่ทันการต่อการแก้ไขปัจจุบันเร่งด่วน แต่หากดำเนินการแก้ไขตามงบประมาณที่ได้รับ ก็จะแก้ไขได้เฉพาะช่วงวิกฤตเสียหายเท่านั้น ทำให้ขาดความต่อเนื่องของโครงการ นอกจากนี้หากก่อสร้างหลายครั้งจะก่อให้เกิดผลกระทบต่อการจราจรระหว่างการก่อสร้าง การดำเนินกิจการสองข้างทาง และผลกระทบต่อจิตใจของประชาชน ดังนั้นการดำเนินการปรับปรุงครั้งเดียวให้ครอบคลุมปัญหาแบบเบ็ดเสร็จ เป็นวิธีการหนึ่งที่มีความเหมาะสมอย่างยิ่ง  

               โครงการเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวง เป็นโครงการหนึ่งที่สามารถตอบสนองการแก้ไขปัญหาดังกล่าวได้ มีลักษณะการปรับปรุงและก่อสร้างครอบคลุมลักษณะงานโครงการใหญ่ทั้งหมด แต่จะดำเนินการเฉพาะเส้นทางที่มีความเหมาะสมและจำเป็นเท่านั้น โดยเน้นการแก้ไขปัญหาด้านการจราจรและด้านสังคม บนสายทางที่ชำรุดเสียหายหนักเป็นหลัก ในลักษณะโครงการที่มีรูปแบบเบ็ดเสร็จ รายละเอียดลงลึกด้านการแก้ไขทางเรขาคณิต การปรับระดับความลาดชันของผิวทาง การปรับปรุงทางร่วมทางแยก การเพิ่มช่องทางแซง การเพิ่มขยายคันทางพร้อมระบบระบายน้ำตลอดสองข้างทาง เพื่อป้องกันปัญหารุกล้ำเขตทางหลวง และใช้เทคนิคอันทันสมัยเข้าอำนวยความสะดวกในการก่อสร้างให้แล้วเสร็จโดยรวดเร็ว รวมทั้งคำนึงถึงการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพบรรลุเป้าหมายสูงสุด คุ้มค่าต่อการลงทุน เกิดประโยชน์ต่อประเทศชาติและประชาชนโดยรวม

1. วัตถุประสงค์

          1. เพื่อปรับปรุงทางหลวง ให้สามารถอำนวยความสะดวกและปลอดภัยให้แก่ผู้ใช้เส้นทางหลัก และเส้นทางสายสำคัญ

          2. เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวง และเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับปริมาณการจราจรที่เพิ่มสูงขึ้น ทั้งทางหลวงสายหลักและเส้นทางสายสำคัญ ทำให้ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย ตลอดจนช่วยลดอุบัติเหตุในการเดินทาง

          3. เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนผู้ใช้เส้นทาง และประชาชนสองข้างทางทำให้ได้รับความสะดวกและความปลอดภัย

          4. เพื่อดำเนินการแก้ไขปรับปรุงหรือยกระดับมาตรฐานทางหลวง ให้ทันต่อสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง

          5. เพื่อเป็นการส่งเสริมความเข้มแข็ง และพัฒนาพื้นที่เพิ่มบทบาทการพัฒนาทางหลวง และส่งเสริมการท่องเที่ยว

2. หลักเกณฑ์ในการพิจารณา

          1. เป็นโครงข่ายทางหลวงสายหลักและสายสำคัญที่มีปริมาณการจราจร สูงกว่า 3,000 คัน/วัน  

          2. เป็นเส้นทางที่มีอุบัติเหตุบ่อยครั้ง ที่มีความจำเป็นต้องรีบแก้ไขเพื่อลดจุด อันตราย และเพิ่มความปลอดภัยของประชาชนทั้งผู้อยู่อาศัย และผู้ใช้เส้นทาง

          3. เป็นเส้นทางที่มีเปอร์เซ็นต์การจราจร รถบรรทุกตั้งแต่ 6 ล้อขึ้นไป เฉลี่ยสูงกว่า 10% หรือมีจำนวนโค้งแนวราบ และ/หรือ แนวดิ่งมาก

          4. เป็นเส้นทางที่มีย่านชุมชนต่อเนื่องยาวหรือจุดตัดทางแยกหลายแห่งอยู่ใกล้กัน ทำให้การจราจรติดขัด

          5. เป็นเส้นทางที่ส่งเสริมและสนับสนุนการท่องเที่ยวหลักของประเทศ และเพิ่มศักยภาพการพัฒนาพื้นที่

          6. เป็นเส้นทางที่ไม่จำเป็นต้องดำเนินการก่อสร้างใหม่ตลอดแนวเส้นทาง แต่มีสภาพปัญหาเป็นบางแห่งเท่านั้น

          7. เส้นทางที่ขอปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวง จะต้องไม่กระทบต่อพื้นที่ที่มีปัญหาด้านกฎหมายและสิ่งแวดล้อม

          8. เป็นโครงการที่สามารถก่อสร้างให้แล้วเสร็จภายใน 1 ปี

3. แนวคิดในการพิจารณารูปแบบการก่อสร้าง

          ควรดำเนินการภายใต้แนวคิด 7 ด้าน หรือจะรวมแนวคิดหลาย ๆ ด้านเข้าด้วยกัน ดังนี้

          1. การปรับปรุงเพิ่มมาตรฐานทางเดิม : เป็นการปรับปรุงเพิ่มมาตรฐานของชั้นทางเดิมให้เหมาะสม เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับปริมาณการจราจรที่เพิ่มขึ้น

          2. การปรับปรุงบริเวณที่มีย่านชุมชนหนาแน่น : เป็นการปรับปรุงทางหลวงและระบบสาธารณูปโภคภายในเขตทางหลวง เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนที่อาศัยอยู่ในเขตชุมชนหรือขยายทางหลวงให้เดินทางสะดวก ระหว่างชุมชนกับชุมชน

          3. การปรับปรุงบริเวณทางแยกทางร่วมต่าง ๆ : เป็นการปรับปรุงให้สอดคล้องและรองรับกับเส้นทางสายหลัก เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแก้ไขความแออัดของการจราจรบริเวณทางแยก

          4. การแก้ไขทางหลวงด้านเรขาคณิต : เป็นการปรับปรุงแก้ไขคุณลักษณะทางกายภาพของถนนเพื่อเพิ่มความปลอดภัยและลดความเสี่ยงในการใช้เส้นทาง

          5. การปรับปรุงเพิ่มช่องทางการแซง (Passing Lane) : เป็นการปรับปรุงเส้นทางในช่วงที่มีปริมาณการจราจรหนาแน่น ให้ได้รับความสะดวก รวดเร็วและปลอดภัยยิ่งขึ้น

          6. การปรับปรุงเพิ่มช่องทางสำหรับรถบรรทุกหนัก : (Climbing Lane) เป็นการปรับปรุงเส้นทางในช่วงที่เป็นทางลาดชัน และเนินเขา ให้รถบรรทุกสามารถวิ่งหลีกทางให้รถที่สามารถใช้ความเร็วผ่านไปได้อย่างสะดวกและปลอดภัย

          7. การปรับปรุงทางหลวงเป็น 4 ช่องจราจรแบบประหยัด : เป็นการปรับปรุงขยายและเพิ่มช่องจราจรในเส้นทางช่วงที่มีการจราจรหนาแน่น เกินขีดความสามารถในการให้บริการของเส้นทางเดิมจะสามารถรองรับได้อย่างมีประสิทธิภาพ ให้เป็นทางขนาด 4 ช่องจราจร โดยใช้เกาะสีเป็นตัวแบ่งทิศทางการจราจร

4. ขั้นตอนการดำเนินงานโครงการเพิ่มประสิทธิภาพทางหลวง

5. รายละเอียดขั้นตอนการดำเนินงาน

          ตามอนุมัติ อทล. ลงวันที่ 17 ก.พ. 2552 ต่อท้ายบันทึกสำนักวางแผนที่ สผ.1.5/508        ลงวันที่ 11 ก.พ. 2552

          1. มอบอำนาจการออกประกาศประกวดราคาให้สำนักทางหลวงเป็นผู้ดำเนินการ            

          2. สำนักทางหลวงดำเนินการสำรวจและออกแบบ

          3. สำนักทางหลวงจัดทำแผนรายประมาณการส่งสำนักแผนงานเพื่อตรวจสอบ และพิจารณาเห็นชอบแผนรายประมาณการ

          4. สำนักทางหลวงดำเนินการประกวดราคาตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรี ว่าด้วยการพัสดุด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ. 2549 เมื่อดำเนินการแล้วเสร็จให้สำนักทางหลวงรวบรวมเอกสารต่างๆ ส่งสำนักแผนงานเพื่อพิจารณาและเสนอขออนุมัติรับราคา พร้อมจัดส่งรายชื่อคณะกรรมการตรวจการจ้างและผู้ควบคุมงาน  เฉพาะในส่วนที่สำนักทางหลวงรับผิดชอบให้สำนักแผนงานพิจารณาเสนอขอแต่งตั้งต่อไป

                4.1   คณะกรรมการตรวจการจ้าง (จำนวน 5 คน)

                            -  ประธานกรรมการตรวจการจ้าง พิจารณาตำแหน่งจาก 

                                รทว. , รทบ. , วญผ. , วญจ. , วญบ.

                            -  กรรมการตรวจการจ้าง ประกอบด้วย 

                                ผส.ทล. / รส.ทล.

                                ผอ.ขท. / ผอ.บท.

                                เจ้าหน้าที่สำนักแผนงาน

                                เจ้าหน้าที่สำนักทางหลวง

                      4.2      ผู้ควบคุมงาน ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ของสำนักทางหลวง / แขวงการทาง /

สำนักงานบำรุงทาง

          5. แขวงการทาง/สำนักงานบำรุงทาง เป็นผู้จัดทำและลงนามในสัญญาจ้าง